Wat is infraroodfotografie?
Infraroodfotografie maakt gebruik van licht in het infrarode spectrum, dat net buiten het zichtbare licht voor mensen valt. Terwijl onze ogen alleen het licht tussen ongeveer 400 en 700 nanometer kunnen waarnemen, vangt infraroodfotografie golflengtes tussen 700 en 1000 nanometer of zelfs meer. Dit zorgt voor unieke beelden waarbij voldragen bladeren wit lijken en lucht diepzwart kan worden, wat een surrealistische uitstraling geeft.
Waarom een DSLR gebruiken voor infraroodfotografie?
Sommige moderne DSLR’s zijn standaard voorzien van een scherpfilter dat infrarood licht blokkeert om kleurzweem in gewoon daglicht te voorkomen. Dit betekent dat je met een DSLR die niet speciaal aangepast is, wel infraroodfoto’s kunt maken, maar met beperkingen. Toch zijn DSLR’s bijzonder geschikt vanwege hun verwisselbare lenzen, handmatige instellingen en hoge resolutie, waardoor je gericht creatieve controle hebt over je infraroodopnames.
De benodigdheden voor infraroodfotografie
- Infraroodfilter: Dit is een gekleurd glas- of kunststoffilter dat je op je lens bevestigt. Het filter blokkeert zichtbaar licht en laat alleen infraroodstraling door. Populaire filters zijn de Hoya R72 en de B+W 092, die golflengtes boven de 720 nm tot 830 nm doorlaten.
- Een stabiele DSLR met verwisselbare lenzen: Dankzij handmatige scherpstelling en ISO-instellingen kun je je foto's perfect afstemmen op de omstandigheden. Meer over objectieven en lensmounts lees je hier.
- Statief: Door de langere belichtingstijden die vaak nodig zijn, zorgt een statief dat je beelden scherp blijven zonder bewegingsonscherpte.
- Afstandsbediening of timer: Om trillingen bij het indrukken van de sluiter te voorkomen.
Kan je elke DSLR gebruiken?
De meeste DSLR's kunnen infraroodbeelden maken met behulp van een filter, maar veel recente modellen hebben een ingebouwd infraroodblokkerend filter dat gevoelige infraroodsensoren dempt. Hierdoor kun je standaard maar weinig infraroodlicht vastleggen, en heb je langere belichtingstijden nodig. Er bestaat ook de optie om je DSLR te laten ombouwen voor infraroodfotografie, waarbij het interne filter wordt verwijderd en vervangen om het infraroodspectrum beter te laten doorkomen. Dit maakt fotografie zonder filter mogelijk en geeft meestal scherpere beelden.
Instellingen voor infraroodfotografie met je DSLR
- Schakel naar handmatige modus (M): Zo heb je volledige controle over sluitertijd, diafragma en ISO. Lees meer over belichting en instellingen.
- Gebruik een lage ISO: om ruis te minimaliseren, maar soms is een iets hogere ISO nodig vanwege minder licht door het filter.
- Belichtingstijd: Vaak langer dan bij gewone fotografie, variërend van enkele seconden tot tientallen seconden afhankelijk van omgeving en filter.
- Manual focus: Autofocus werkt meestal niet door het filter, dus focus handmatig op het onderwerp. Meer informatie over autofocus en scherpstelling vind je hier.
- Gebruik de spiegelvergrendeling en een afstandsbediening: om trillingen bij het afdrukken te voorkomen.
- RAW-formaat fotograferen: Dit geeft je meer flexibiliteit bij het nabewerken van kleuren en contrasten.
Tips voor perfecte buitenaardse landschappen
Infraroodfotografie leent zich bij uitstek voor weidse natuur- en landschapsfoto’s, waarbij het contrasteffect tussen vegetatie, lucht en water sterk tot uiting komt. Hier zijn enkele tips om te beginnen:
- Kies een zonnige dag: Het infrarode licht is het krachtigst bij fel zonlicht, wat helpt om het karakteristieke witte bladlicht en de diepe blauwe luchten vast te leggen.
- Zoek naar groene vegetatie: Bomen, gras en struiken reflecteren veel infraroodlicht en creëren het typische droomachtige effect.
- Pauzeer bij wateroppervlakken: Water absorbeert infrarood licht en verschijnt daarom vaak zwart of zeer donker, wat mooi contrasteert met de omgeving.
- Wees creatief met compositie: Zoek naar architectuur of elementen die uniek reageren op infrarood, zoals stenen of zand.
- Experimenteer met witbalans: De automatische witbalans van camera’s is niet nauwkeurig voor infrarood, stel deze handmatig in of pas aan in nabewerking.
Nabewerking van infraroodfoto’s
De echte magie van infraroodbeelden komt vaak tot leven in de nabewerking. Gebruik software zoals Adobe Lightroom of Photoshop om kleuren om te wisselen, contrast te versterken en de verfijning te verbeteren. Populaire bewerkingen zijn onder meer het tweaken van de witbalans om bladeren helderder te maken of het inzetten van de "false color" techniek waarbij rood en blauw omgewisseld worden voor psychedelische resultaten.
Veiligheid en apparatuurverzorging
Hoewel infraroodfilters geen speciale veiligheidsrisico’s met zich meebrengen, is het raadzaam om voorzichtig te zijn bij lange belichtingstijden om stof en warmteontwikkeling op de sensor te beperken. Reinig je lens en filter regelmatig volgens onze tips in onderhoud en reiniging en bescherm je camera goed tegen vocht en extreme temperaturen.
Conclusie
Infraroodfotografie met een DSLR is een toegankelijke en boeiende manier om landschappen vanuit een nieuw perspectief te fotograferen. Met een simpel infraroodfilter, een beetje geduld en de juiste instellingen geef je je foto’s een buitenaardse uitstraling die de kijker steeds weer zal verrassen. Door te experimenteren en te spelen met licht en schaduw, creëer je beelden die de grenzen van de gewone fotografie verleggen. Probeer het eens uit en ontdek zelf de wonderlijke wereld achter het infrarood spectrum!